Özgül Öğrenme Güçlüğü Nedir?
Çocuklarımız kimi zaman kronolojik yaşları, zeka seviyeleri ve aldıkları eğitim göz önüne alındığında; yeterli düzeyde ve hızda öğrenemeyebilirler. Dikkat edilmesi gereken; bu öğrenememe durumunun görme, işitme ve zeka sorunlarından bağımsız olmasıdır. Her ne kadar nedeni tam olarak belli olmasa da, genlerin ve beyin anatomisindeki farklılıkların öğrenme güçlüğünde önemli rol oynadığı bulunmuştur.
Özel öğrenme güçlüğü, 3 temel alanda kendini gösterebilir: Okuma güçlüğü (disleksi), yazma güçlüğü (disgrafi), aritmetik bozukluk (diskalkuli). Dikkat ve hafıza/bellek etkileri de sıklıkla görülmektedir.
- Özgül Öğrenme Güçlüğü Nedir?
- Ne kadar çalışsam da olmuyor!”,
- “Harfler çok karışık!”,
- “Çocuğum hiç güzel yazı yazamıyor.”,
- “Her gün okuma için zaman ayırıyoruz ama çocuğum eksik ve hatalı okuyor.”
Özgül Öğrenme Güçlüğü Belirtileri Nelerdir?
Okul öncesi dönemde Özgül Öğrenme Güçlüğü belirtilerinden bazıları şunlar olabilir:- Konuşma gecikmesi
- Kelime telaffuzlarında zorluklar
- Nesnelerin, sembollerin adını hatırlamada zorluklar
- Rakamları ve renkleri öğrenmede zorluklar
- Yönergeleri takip etmede zorluklar
- Motor becerilerde zorluklar (Kıyafet giyip-çıkarma, boyama yaparken sınırlara dikkat edememe vb.)
İlkokul döneminde Özgül Öğrenme Güçlüğü belirtilerinden bazıları şunlar olabilir:
- Genel olarak, okuldaki akademik başarının düşük olması
- Okuma-yazma alanında zorluklar (Akıcı okuyamama, heceleri kavrayamama, harfleri tanıyamama/birbirine karıştırma, yazarken eksik ve hatalı yazma vb.)
- Matematik alanında zorluklar (Rakamları-sayıları öğrenmede zorluklar, basit dört işlem kurallarını öğrenmede zorluklar vb.)
- Yönleri, haftanın günlerini, ay isimlerini, zaman ifadelerini öğrenmekte zorluklar
- Dikkatin çabuk dağılması, sınıf içerisinde ders dinleme becerisinin eksikliği, notları deftere alırken eksiklikler, ev içerisinde tek başına çalışması istenildiğinde organize olamama
Özgül Öğrenme Güçlüğü Tanı Kriterleri Nelerdir?
Gerekli girişimlerde bulunulmuş olmasına karşın en az altı aydır süren, aşağıdaki belirtilerden en az birinin varlığı ile belirli, öğrenme ve okul becerilerini kullanma güçlükleri:
- Sözcük okumanın yanlış ya da yavaş ve çok çaba gerektiriyor olması (örn. tek tek sözcükleri yüksek sesle okurken, yanlış ya da yavaş ve duraksayarak okur, sıklıkla sözcükleri kestirir, sözcükleri seslendirmede güçlükler yaşar).
- Okunanın anlamını anlama güçlüğü (örn. düzyazıyı düzgün okuyabilir ancak sırayı, ilişkileri, çıkarımları ya da derin anlamları anlamaz).
- Harf harf söyleme/yazma güçlükleri (ünlü ya da ünsüz harfleri ekleyebilir, çıkarabilir ya da bunların yerini değiştirebilir).
- Yazılı anlatım güçlükleri (örn. cümleler içinde birden çok dilbilgisi ya da noktalama yanlışı yapar; paragraf düzenlemesi kötüdür; görüşlerinin yazılı anlatımı açık değildir).
- Sayı algısı, sayı gerçekleri ya da hesaplama güçlükleri (örn. sayıları, bunların büyüklüğünü ve ilişkilerini anlaması kötüdür; yaşıtlarının matematik dersinden öğrendiklerinden değişik olarak, tek rakamlı sayıları eklerken parmak hesabi yapar; sayısal hesaplamaların ortasında kaybolur ve işlemleri değiştirebilir).
- Sayısal akıl yürütme güçlükleri (örn. nicel sorunları çözmek için matematikle ilgili kavramları, gerçekleri ya da işlemleri uygulamakta çok güçlük çeker).
Kaynak: Amerikan Psikiyatri Birliği, Dsm-5 Tanı Ölçütleri Başvuru El Kitabı. Çev. Prof.Dr. Ertuğrul Köroğlu, Hyb Yayıncılık: 2013.