Gelişimsel Gecikme

Gelişimsel Gecikme Nedir?

Her çocuk kendi gelişimsel hızında büyüyüp, dünyayı anlamaya çalışırken; biz heyecanlı yetişkinler, sürekli çocuklarımızdan bir sonraki gelişimsel basamağa çıkmasını bekleriz. Örneğin; 7 aylık bebeğimiz emeklemeye başladığında, acaba ne zaman yürüyeceğini; yürüdüğünde ne zaman zıplayacağını kendi kendimize sorarız. Yapılan araştırmalara göre, belirlenmiş gelişimsel dönem noktalarını dikkate almak elbette ki çok önemlidir. Ancak gelişimsel gecikme söz konusu olduğunda, bu durumdan kastımız “birazcık gecikmek” değil, oldukça belirgin bir gecikmedir.

Gelişimsel gecikmeler 5 alanda görülebilir:

• Bilişsel Beceriler: Biliş, dünyayı anlamlandırmamız için gereken bütün zihin süreçlerini kapsamaktadır. Düşünmek, öğrenmek, problem çözmek; bunlardan sadece birkaç tanesidir.
• Sosyal-Duygusal Beceriler: Toplum içerisinde yaşamamızı, diğer insanlarla ilişkide olmamızı sağlayan yeteneklerdir. Bebeklerin, bakım veren kişilere gülücükleri ilk sosyal-duygusal yeteneklerdendir.
• Konuşma ve Dil Becerileri: Dili kullanma ve anlama becerilerini içermektedir. Bebekler için babıldamak bu yetenekler içine girerken; çocuklar için kurallı cümleler kurmak, yönergeleri anlamak yine Konuşma ve Dil Yetenekleri ile ilgilidir.
• nce ve Kaba Motor Becerileri: El ve parmaklardaki küçük kasların ve hareket etmek için büyük vücut kaslarının yönetilmesi ile ilgilidir. Bebeklerin çeşitli nesneleri kavraması, daha büyük çocukların çeşitli nesneleri (makas/ kalem/kaşık kullanımı) manipüle etmesi, yürüme ve zıplama bu beceriler ile ilişkilendirilmektedir.
• Öz bakım Becerileri: Her gün tekrarlanan işleri yapmamızı sağlayan beceridir. Yemek yemek, giyinmek, duş almak gibi rutin olarak yapılan görevleri içermektedir.

Gelişimsel Gecikme Nasıl Tespit Edilir? Ne Yapmalı?

Bir anne baba olarak çocuğunuzu en iyi yine siz tanırsınız. Çocuğunuzun hareketleri, konuşması ya da oyun oynama şekliyle ilgili aklınızda bir şüphe uyandığında bunu profesyonel kişiler ile mutlaka paylaşın. Beklemeden ve sakın ertelemeden paylaşın.

Başlangıçta, çocuğunuzu takip eden çocuk doktorunuza danışabilirsiniz. Düşündüklerinizi, rahatsız olduğunuz davranışları doktorunuza anlatıp, görüşlerini isteyebilirsiniz. Doktorunuz sizinle hem fikir olursa, sizi gerekli uzmana yönlendirecektir. Uzmanlar; pediatristler, çocuk nörologları, çocuk psikiyatrları veya çocuk psikologları olabilir. Bu uzmanlar gelişimsel tarama ve değerlendirme yapmak için, standardize olmuş test ve ölçeklerden yararlanarak ve ayrıca çocuğunuzun davranışlarını da gözlemleyerek, çocuğunuzun beceri düzeyini tespit edebilirler. Sizi çocuğunuzun zayıf ve güçlü yönleri konusunda bilgilendirerek, net bir tablo çizebilirler.

Herhangi bir gelişimsel gecikme durumunda; zaman kaybetmeden, çocuğunuzun ihtiyaçlarına yönelik hazırlanmış bir eğitim programını takip etmek gerekir. Çocukların hepsi birbirinden farklı olduğundan, ne yazık ki her çocuk için geçerliliği olan bir yöntem/eğitim programı bulunmamaktadır. Doğru yolda, güvenli adımlarla ilerlemek için gelişim uzmanı olan psikologlardan, dil ve konuşma terapistlerinden, fizyoterapi uzmanlarından, çocuk psikiyatristleri/nörologlarından, iş ve uğraş terapistlerinden yardım alabilirsiniz.

Çocuklarda Gelişimsel Gecikme Nedenleri

• Hamilelik ve Doğum Komplikasyonları (Erken doğum, doğumda bebeğin oksijensiz kalması vb.)
• Genetik Faktörler/ Nörogelişimsel Hastalıklar (Otizm, Down sendromu vb.)
• Çevresel Koşullar (Kötü beslenme, anne karnında alkol ve ilaca maruz kalma, travmalar vb.) sayılabilir.

Gelişimsel Gecikme Tanı Kriterleri Nelerdir?